Tayvan’ın iktidardaki DPP üyesi milletvekili tasarının geçmesini engellemek için, sanki Amerikan futbolu oynuyormuş gibi oy pusulalarını alıp kaçtığı gündem olan videoları siz de izlediniz mi?
Bunu neden yaptığını biliyor musunuz? Haydi Tayvan meclisinde reform kavgasını birlikte öğrenelim!
Olayın Arka Planı
Photo credit: 中央社
Tayvan’da 13 Ocak 2024’te yapılan başkanlık seçimlerinden Çin karşıtı iktidar partisi, yani Demokratik İlerleme Partisi’nin (DPP) başkan adayı Lai Ching-te (resmin ortasındaki aday) galip çıktı.
Photo credit : RW news
Ancak, hiçbir parti mecliste çoğunluğu sağlayamadı.
Tayvan’da başkanlık sistemi uygulandığı için, Lai Ching-te’nın hükümet kurabilmek için meclis çoğunluğuna ihtiyacı yok. Fakat yasa çıkarabilmesi için 57 milletvekilinin desteğini alması lazım. Yani, salt çoğunluğu elde etmek için muhalefet partileriyle birlikte çalışması gerekiyor.
Bu seferki çatışma da böyle ortaya çıktı. KMT (Milliyetçi Parti) ve TPP (Tayvan Halk Partisi), KMT’nin önerdiği ‘Meclis Reform Yasa Tasarısı’nı geçirmek için tartışmalı yöntemlere başvurdu. Bu durum, DPP ve halk arasında memnuniyetsizlik ve protestolara yol açtı.
Şimdi sizlere olayların zaman çizelgesiyle detaylı olarak anlatacağız.
Photo credit: yahoo! 新聞, translated by TürkiyeTayvan team
15 Nisan’da komite, KMT’nin önerdiği yasa tasarısını madde madde incelerken, KMT hazır bulunan millet vekillere madde hakkında herhangi bir görüşleri olup olmadığını sordu, DPP’li milletvekillerinin hepsi fikirleri olduğunu haykırdı ancak KMT, onlara konuşma şansı vermedi.
KMT ve TPP, 17 Mayısta ‘Meclis Reform Yasa Tasarısı’nı zorla geçirmek üzereyken, DPP üyesi milletvekili Guo Guo-wen, tasarının geçmesini engellemek için oy pusulalarını alıp kaçtı.
Photo credit: yahoo! 新聞
KMT’nin Önerdiği ‘Meclis Reform Yasa Tasarısı’nda Neler Var?
- Cumhurbaşkanının Birliğin (Ulusun) Durumu Raporunun Normalleştirilmesi
- Meclisin Dinleme ve Soruşturma Yetkisi
- Meclise Saygısızlık
- Personel Konularında Onay Hakkının Güçlendirilmesi
- Meclis Başkanı ve Başkan Yardımcısı Seçimi İçin Kayıtlı Oylama Sistemi
Tartışmalar Neler?
1.Cumhurbaşkanının Birliğin (Ulusun) Durumu Raporunun Normalleştirilmesi
Başkanın Birliğin Durumu raporu düzenli hale getirilirse, Başkan, Birliğin Durumu raporunu her yılın 1 Şubat’ından önce Meclisine sunmalı ve 1 Mart’tan önce Birliğin Durumu raporu için Meclisine gitmelidir; Yeni başkan, göreve başladıktan sonraki 2 hafta içinde Birliğin Durumu raporunu Meclisine sunmalı ve ulusal durum hakkında rapor vermek için bir ay içinde meclisine gitmeli ve milletvekilleri tarafından sorgulanmalı.
Fakat, Çin Cumhuriyeti (Tayvan) Anayasası, meclise başkanı sorgulama hakkını vermemektedir. Bu nedenle DPP üyesi milletvekilleri, milletvekillerin başkanı sorgulamasının anayasaya aykırı olacağını sorguladılar.
2.Meclise Saygısızlık
Bu yasaya göre sorgulanan kişi yanıt vermeyi reddedemez, bilgi veremez, yanlış beyanda bulunamaz veya meclise saygısızlık edecek başka bir davranışta bulunamaz. Düzenlemeleri ihlal edenler ve koşullar ciddiyse, üç yılı aşmayan sabit süreli hapis, kısa süreli gözaltı veya 300.000 NT$’ı aşmayan para cezasına çarptırılabilirler.
Meclise saygısızlık hakaretin nasıl belirleneceği, kimin belirleyeceği ve saygısızlık suçunun unsurları hakkında detaylı bir açıklama da bulunmuyor. Dolayısıyla milletvekilleri, yetkililerin cevaplarının içeriğini veya tavrını beğenmezlerse kendi öznel görüşlerini kullanarak yetkililerin suçlu bulunmasını sağlayabilirler.
Eş zamanlı olarak, sorgulanan kişiler arasında hükümet yetkilileri dışında özel sektör şirketleri de yer alıyor. Yani HERKES sorgulanabilir.
Muhalefet partisi DPP (Demokratik İlerleme Partisi), ‘Eğer özel sektör şirketlerinin meclisindeki performansı milletvekillerini memnun etmezse, mahkemeye sevk edilip cezalandırılma korkusu yaşayacaklar.’ ve ‘Eğer ‘Meclise Saygısızlık’ tasarısı geçerse, şirket yöneticileri ticari sırlar, patentli teknolojiler açıklanmak zorunda olacak, aksi takdirde Meclise Saygısızlık suçuyla suçlanabilecekler.’ diye belirtti.
Yani, bu yasa tasarısı ‘siyasi zulüm’ aracı haline gelebilir, Tayvan’ın bağımsız yargı makamı da siyasi mücadelenin bir aracı haline gelebilir.
DPP milletvekilleri, ‘Kara kutu (açık, şeffaf olmayan ve adaletsiz)ya karşıyız, meclisin güç genişlemesine karşıyız’ yazılı pankartlar taşıdılar ve ‘Demokrasi öldü’ yazılı baş bantları taktılar.
Meclis önünde toplanan insanlar, ‘Meclise saygı duymuyorum (Meclisi küçümsüyorum)’ ve ‘Tartışma yoksa demokrasi yok’ gibi pankartlar taşıyarak protesto etti.
*photo credit :The storm media/ CNA / SETN
Siz ne düşünüyorsunuz bu konuda? Yorumlarınız sayfamız için çok önemli yorum bırakmayı unutmayın! Sormak istedikleriniz var ise yorumlardayız.
Leave a Reply